Galeria Underwater.pl - Projekt Precontinental II, Sudan

Projekt PRECONTINENTAL I rozpoczął się w dniu 14 września 1962 roku, kiedy to Albert Falco i Cloude Wesley zanurzyli się w okolicach wyspy Pomegue w pobliżu Marsylii we Francji. Był to pierwszy projekt Kapitana Jacques Cousteau, który miał na celu zbadanie wpływ podwodnego środowiska na człowieka przebywającego pod wodą przez długi okres czasu. Specjalnie zaprojektowana podwodna kapsuła o wymiarach 5 m. długa i 2,44 m. wysoka, została zanurzona na głębokości 12 metrów. I stałą się domem na dwa tygodnie dla dwóch nurków, którzy mieli za zadanie oddychać powietrzem pod ciśnieniem 2 atm, którzy wykonywali międzyczasie drobne podwodne prace. Eksperyment zakończył się pełnym sukcesem, potwierdzając zarazem, że człowiek swobodnie może żyć pod wodą przez długi okres czasu z krótką jednorazową rekompresją podczas wynurzenia.I już w rok później tj. w 1963 rozpoczęto prace nad kolejnym projektem nazwanym PRECONTINENTAL II, który zakładał pobyt pod wodą 8 nurków na głębokości 11 metrów przez miesiąc, a dwóch z nich miało się zanurzyć na głębokość 26 metrów i pozostać tam przez jeden tydzień.

Organizacja drugiego projektu była dużo bardziej skomplikowana. Na miejsce przeprowadzenia eksperymentu wybrano Morze Czerwone w Sudanie, w okolicy rafy Sha’ab Rumi około 22 mile od Port Sudan. Decyzję o przeprowadzeniu projektu w tak odległym miejscu, a zarazem niedostępnym jakim jest państwo Sudan podjęto ze względu na architekturę rafy koralowej oraz nieprawdopodobną mnogość życia podwodnego w okolicy Sha’ab Rumi. Rafa jest bardzo długa, z przepiękną laguną wewnątrz gdzie osłonięte dwie zabezpieczające jednostki mogły bezpiecznie zakotwiczone przebywać nawet w bardzo trudnych warunkach sztormowych. Były nimi sławny „Calypso” i włoski „Rosaldo” z sycylijską załogą na pokładzie, na którym znajdowały się potężne kompresory powietrza, generatory prądotwórcze, magazyn tlenu i helu oraz wiele innych urządzeń wspomagających płetwonurków pod wodą podczas trwania doświadczenia.

Na rafie wybudowano specjalne pomosty, łączące statki oraz laguną z otwartym morzem w celu łatwego przemieszczania się pomiędzy ważnymi punktami projektu. Podwodne miasto zostało zbudowane wewnątrz laguny w pobliżu przesmyku w rafie prowadzącego do zewnętrznej ściany rafy opadającej w dół do kilkuset metrów głębokości. Wszystkie urządzenia i kapsuły wykorzystane w projekcie zostały przetransportowane z Europy, a następnie przymocowane zostało do dna morskiego przy wykorzystaniu przeszło 200 ton balastu.

Podwodną wioskę złożono z przygotowanych wcześniej elementów, których nawet wygląd przypominał podwodne stworzenia. Główną i najważniejszą budowlą był tzw. „Starfish House”, w którym zamieszkali śmiałkowie podwodnej przygody na głębokości około 11 metrów. Składała się z pięciu pomieszczeń – centralna komora oraz cztery przylegające do niej pokoje. Podwodny dom mieścił w sobie wszystkie potrzebne do normalnego życia urządzenia i pomieszczenia jak w standardowym apartamencie. Znajdowały się tam bowiem: prysznic, WC, stół i krzesła, łóżka, radio, system wizyjny monitorujący cały podwodny projekt oraz system komunikacji głosowej z powierzchnią i innymi pomieszczeniami w wiosce podwodnej.

Drugi budynek – przypominający wyglądem dużego jeżowca – stanowił garaż dal łodzi podwodnej nazwanej „Soucoupe Plongeante” – w kształcie cienkiego dysku, który zabierał na swój pokład dwóch naukowców i był zdolny do zanurzenia na głębokość 300 m. Garaż dla łodzi podwodnej był wypełniony powietrzem i umożliwiał wyciągnięcie batyskafu z wody za pomocą specjalnie zamontowanej wewnątrz do tego celu wyciągarki mechanicznej. Garaż do dzisiaj znajduje się pod wodą i jest porośnięty licznymi koralami oraz zamieszkują go ryby, krewetki, małże, kraby i wiele innych zwierz morskich.

Trzecim budynkiem eksperymentu zanurzonym w pobliżu głównej bazy było schronienie dla skuterów podwodnych, urządzeń niewymagających wyjmowania ich z wody, przechowywania znalezisk i próbek pobranej fauny i flory w środowisku naturlym. Ostatnia podwodne pomieszczenie zainstalowano na głębokości 26 metrów, a przeznaczone było dla dwóch, którzy przebywali w niej siedem dni. Składała się z dwóch komór jednaj nad drugą. W dolnej znajdował się wyjście do podwodnego świata, górna przeznaczona była do odpoczynku naukowców. Warunki w tej kabinie były zdecydowanie mniej wygodne niż w bazie głównej, ze względu na rozmiary kapsuły, jednak wystarczające aby dwóch śmiałków przebywało w niej przez jeden tydzień. Głębiej znajdowało się kilka klatek na rekiny, które jednak nie spełniły swojego przeznaczenia gdyż żadnego rekina w nie nie schwytano. Każda z nich była połączona systemem alarmowym z główną kwaterą eksperymentalnej podwodnej wioski – jaki stanowił statek „Calypso”.

Należy dodać, że ośmiu śmiałków życia w głębinach Morza Czerwonego było zabezpieczanych przez 25-ciu nurków z powierzchni, których zadaniem było dostarczanie żywności - przygotowywanej w głównej komorze „Starfish House” przez kucharza, czyszczenia szybko porastających glonami i koralami elementów wioski podwodnej oraz stanowiących zabezpieczenie w przypadku jakiejkolwiek nieprzewidzianej sytuacji awaryjnej pod wodą.

Zadaniem ośmiu nurków było prowadzenie normalnego życia pod wodą oraz wykonywanie codziennie prac badawczych. W bazie głównej zostały zainstalowane kompletne laboratorium biologiczne do prowadzenia badań. Było to pierwsze na świecie przedsięwzięcie umożliwiające przeprowadzanie badań bezpośrednio po dostarczeniu obiektu z wody bez zmiany ciśnienia otoczenia. Nurkowie mogli eksplorować głębiny przez zdecydowanie dłuższy czas bez konieczności stosowania procedur dekompresji niż w przypadku całkowitego wynurzenia do powierzchni. Przykładowo na 25 metrach mogli przebywać blisko 5 godzin. Niewielkie siatki rybackie zostały rozmieszczone w okolicy i jednym z zajęć podwodnej ekipy było sprawdzanie ich oraz zbieranie ryb do plastikowych worków oraz pojemników z pleksi. Zauważono, że bezbronne koralowe ryby były atakowane przez amatorów łatwej zdobyczy, podwodnych predatorów: grupery, graniki i mureny. Nurkowie pobierali próbki życia morskiego (korali, planktonu, itd.) celem ich zbadania i opisania.

Innym razem organizowano podwodne wycieczki przy pomocy podwodnego batyskafu nazywanego „Soucoupe Plongeante” dzieki któremu zgromadzono bardzo ciekawy materiał filmowy o życiu wokół rafy Sha’ab Rumi. W końcu prowadzono badania o wpływie podwyższonego ciśnienia na człowiek, który przebywał tam przez kilka tygodni. Zauważono dla przykładu, że w początkowej fazie oddychania człowieka w środowisku podwyższonego ciśnienia powoduje obniżenie ilości czerwonych ciałek krwi, a następnie po pewnym czasie sytuacja się stabilizuje. Zatem adaptacja organizmu wydała się konieczna, ale możliwa do życia pod wodą. Dodatkowo każdy z ośmiu ludzi musiał spędzić 10 minut dziennie pod naświetleniem lampy UV aby skompensować brak słonecznego promieniowania podczas tak długiego pobytu pod wodą.

W eksperymencie brała udział również papuga, która została przetransportowana do głównej siedziby pod wodą w szczelnie zamkniętym pojemniku. Papuga bardzo szybko zaadoptowała się do panujących tam warunków i całymi dniami przesiadywała w oknie obserwując z zaciekawieniem wielki błękit i przepływające wokół ryby.

Nurkowie przybywający w kabinie na głębokości 26 metrów byli wstanie przeprowadzać badania nawet w zakresie głębokości 50-110 metrów bez wykonywania skomplikowanych procedur wynurzania dekompresyjnego. Wykorzystywano bowiem przy tym eksperymencie mieszaninę oddechową zwaną trimixem - w skład której wchodził tlen, azot i hel. Aby zutylizować wpływ szkodliwego dwutleneku węgla wydychanego przez nurków wykorzystano blisko 50 kg absorbentu (soda lime), który był wymieniany co dwa dni. Po siedmiu dniach dwóch nurków wynurzało się przez 3 godziny do stacji głownej "Starfish House" na 11-stu metrach głębokości oddychając równocześnie mieszaniną nitroksową, w celu skrócenia czasu dekompresji.

Po zakończeniu projektu PRECONTINENTAL II zarówno podwodna kwatera główna „Starfish House” jak i komora zainstalowana na 26 metrach zostały zdeinstalowane i z całym cennym wyposażeniem zabrano je do Europy. Natomiast pozostawiono do dzisiaj: garaż dla batyskafu, hangar na sprzęt wodny oraz klatki na rekiny, które dzisiaj porastają pięknie korale, gębki, wieloszczety oraz kolonie osłonic co stanowi dużą atrakcję dla odwiedzających to miejsce nurków z całego świata.

Dodatkowo dla każdego amatora podwodnej przygody miejsce to jest szczególne, bowiem wspomnienie niezwykłego przecież projektu Cousteau potęguje wyobraźnię człowieka mogącego odwiedzić sławne na całym świecie pierwsze podwodne miasto PRECONTINENTAL II.Projekt PRECONTINENTAL II bezkompromisowo zakończył się sukcesem i przetarł zarazem szlak do podboju głębin morskich. Wyniki doświadczeń przeprowadzonych wówczas w Sudanie do dnia dzisiejszego wykorzystuje światowa oceanografia.

tekst i fot. Robert Borzymek