Galeria Underwater.pl - Ośmiornice (Octopoda)

Ośmiornice (Octopoda) – rząd głowonogów. Zamieszkują wyłącznie morza pełnosłone, zwłaszcza rejony raf koralowych. Pojawiły się w kredzie. Znanych jest 289 gatunków ośmiornic.

Ośmiornice to przedstawiciele mięczaków zaliczane do głowonogów (Caphalopoda). Do tej gromady należą również łodziki, mątwy i kałamarnice (kalmary). Wszystkie te zwierzęta zamieszkują wyłącznie wody morskie. Rozpiętość rozmiarów ośmiornic jest ogromna. Obok gatunków mających zaledwie kilka centymetrów długości, większość dzisiaj spotykanych gatunków osiąga rozmiary ok. jednego metra. Jednak są znane przypadki olbrzymich ośmiornic osiągających rozmiary kilku metrów o wadze do około 6 ton. Ośmiornice wytworzyły wyspecjalizowany układ z dużym rozwiniętym mózgiem i dwoma olbrzymimi oczami. Ciekawostką jest, że pod względem budowy owe oczy ośmiornic są podobne do oczu kręgowców, natomiast ich rozwój jest zdecydowanie różny.

U Octopoda oczy powstają z fałdów skórnych, a u kręgowców z wypustek mózgowych. Tego rodzaju niezależne powstawanie w procesie ewolucji u dwóch różnych, nie spokrewnionych zwierząt podobnych narządów, pełniących podobne funkcje, jest określone jako ewolucja zbieżna (konwergencyjna). Jeszcze inną ciekawostką jest posiadanie dwóch serc przez te mięczaki. Noga ośmiornic podzielona jest na 8 długich ramion, pokrytych przyssawkami, które są pomocne przy chwytaniu i przytrzymywaniu zdobyczy oraz podczas przemieszczania się mięczaka. Otwór gębowy zaopatrzony jest w dwa silne, zrogowaciałe dzioby, którymi zwierzę zabija i rozrywa pokarm. Płaszcz jest gruby i mięsisty, zaopatrzony w lejek. Lejek ten wykorzystywany jest podczas pływania mięczaków, które polega na wyrzucaniu z impetem zgromadzonej wody w jamie płaszcza, a zwierzę przemieszcza się na zasadzie odrzutu w przeciwnym kierunku do wylotu lejka.

Ośmiornice, jak inne głowonogi posiadają worek czernidłowy, w którym produkowany jest czarny, gęsty płyn wyrzucany na zewnątrz podczas ataku predatora. Takie zachowanie ośmiornic ma na celu zaskoczenie i odwrócenie uwagi napastnika. Płyn czernidłowy paraliżuje chemoreceptory zwierząt i odczuwają one pod jego wpływem dezorientację. Są drapieżnikami. W złowione w macki ciało ofiary, zwykle skorupiaka, ale również ślimaka, a nawet inne ośmiornice, mięczak wgryza się i wpuszcza paraliżującą, a czasem zabijającą substancję z układu trawiennego. Szczególnie Australijska Ośmiornica o nazwie ang. Blue-ringed Octopus (Hapalochlaena lunulata) posiada niezwykle silnie trującą i niebezpieczną substancję również dla człowieka. Ośmiornice posiadają doskonałą, bardzo szybką zdolność upodabniania się do otoczenia, w którym akurat się znajdują. Zmiana barwy możliwa jest dzięki komórkom barwnikowym - chromatycyty. Barwnik ten jest skupiany lub rozpraszany w ciele ośmiornic. Zachowanie ośmiornic również zasługuje na uwagę, bowiem zwykle nie znoszą wzajemnej obecności oprócz okresu godowego. Dlatego zwykle spotykamy je pod wodą odosobnione.